آغاز جنگ اقتصادی برزیل و آمریکا؛ لولا در برابر ترامپ ایستاد
در واکنش به تعرفه ۵۰ درصدی ترامپ بر واردات گوشت، قهوه و آب‌پرتقال از برزیل، رئیس‌جمهور لولا هشدار داد: «برزیل تحت قیمومیت هیچ قدرتی نخواهد بود. هر اقدام یک‌جانبه با پاسخ قاطع ما روبرو می‌شود.»
تصمیم جنجالی ترامپ ملعون که آن را دفاع از بولسونارو خواند، بازارهای مالی را لرزاند؛ ارزش رئال سقوط کرد و سهام غول‌هایی چون *پتروبراس* و *امبرائر* افت کرد. تحلیلگران می‌گویند: آمریکایی‌ها باید منتظر گرانی قهوه و محصولات کشاورزی باشند!
ترامپ در حمله‌ای مستقیم، نشست اخیر بریکس در ریودوژانیرو را تلاش برای تضعیف رهبری آمریکا دانست و برزیل را به دلیل حمایت از «ائتلاف‌های ضدآمریکایی» تنبیه کرد.
اما لولا ایستاده: «ما با صراحت از حاکمیت ملی خود دفاع می‌کنیم.»
تقابل برزیل با واشنگتن، زنگ خطری برای نظم لیبرال جهانی است؛ نشانه‌ای دیگر از تغییر جبهه‌های قدرت در عصر چندقطبی جدید.
تعرفه‌های ترامپ؛ راهی بی‌منطق، ضربه‌زننده و عوام‌فریبانه
تحلیلی از بن نورتون
معرفی “روز رهایی” و آغاز موج جدید تعرفه‌ها
دونالد ترامپ در ۲ آوریل ۲۰۲۵ از آغاز گسترده‌ترین جنگ تجاری تاریخ با عنوان «روز رهایی» پرده برداشت. او تعرفه‌های سنگینی را بر واردات از چین (۵۴٪)، ویتنام (۴۶٪)، اتحادیه اروپا، ژاپن، کره جنوبی و ده‌ها کشور دیگر وضع کرد. ترامپ این اقدامات را «تعرفه‌های متقابل» خواند، اما نورتون نشان می‌دهد این محاسبات صرفاً براساس کسری تجاری آمریکا انجام شده، نه بر مبنای تعرفه‌های واقعی کشورهای مقابل.
نتیجه: تورم، رکود، و ضربه به مصرف‌کننده آمریکایی
این تعرفه‌ها هزینه واردات کالاهایی مانند تلفن همراه، کامپیوتر، قهوه، میوه و سبزیجات را افزایش داده و منجر به تورم خواهد شد. آمریکا قادر به تولید داخلی بسیاری از این اقلام نیست یا زیرساخت آن را ندارد. نورتون پیش‌بینی می‌کند این اقدامات نه تنها تورم را افزایش خواهد داد، بلکه ممکن است اقتصاد آمریکا را به رکود بکشاند.
تناقض با نقش دلار در اقتصاد جهانی
ترامپ از یک‌سو می‌خواهد کسری تجاری آمریکا را حذف کند، و از سوی دیگر با تهدید کشورهای در حال خروج از دلار، خواهان حفظ سلطه آن است. اما همان‌طور که نورتون می‌گوید، نقش دلار به‌عنوان ارز ذخیره جهانی نیازمند تداوم کسری تجاری آمریکاست تا دلار در گردش باقی بماند. این تناقض اساسی در سیاست ترامپ، عمق ناآگاهی اقتصادی را نشان می‌دهد.
واقعیتِ غیبت یک سیاست صنعتی واقعی
ترامپ برخلاف ادعای بازسازی صنعت آمریکا، هیچ سرمایه‌گذاری معناداری در آموزش، فناوری، زیرساخت یا تولید انجام نمی‌دهد. او به‌جای آن، مالیات ثروتمندان را کاهش داده، ریاضت اقتصادی اعمال کرده و وزارت آموزش را تضعیف کرده است.
هدف پنهان: انتقال بار مالیاتی از ثروتمندان به طبقه کارگر
نورتون نتیجه می‌گیرد که هدف واقعی این تعرفه‌ها، نه صنعتی‌سازی، بلکه انتقال بار مالیاتی از نخبگان اقتصادی به طبقه متوسط و پایین جامعه است. تعرفه‌ها مالیات‌های غیرمستقیمی هستند که مردم عادی آن را می‌پردازند، در حالی‌که ثروتمندان از کاهش مالیات‌های مستقیم بهره‌مند می‌شوند.
این تحلیل، سیاست تجاری ترامپ را نه یک راه‌حل، بلکه ابزاری برای تعمیق نابرابری و فریب افکار عمومی می‌داند.
تعرفه ۵۰ درصدی ترامپ بر واردات از برزیل ؛ نزاعی فراتر از تجارت
تحلیل سیاست اقتصادی دولت ترامپ و پیامدهای آن بر روابط بین‌الملل
مقدمه
در ژوئیه ۲۰۲۵ ، تنها شش ماه پس از آغاز دور دوم ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، جهان بار دیگر شاهد یکی از تصمیمات پرهیاهوی او در عرصه تجارت بین‌الملل بود: وضع تعرفه ۵۰ درصدی بر تمامی واردات از برزیل. این تصمیم، که در نامه‌ای رسمی به رئیس‌جمهور برزیل، لوئیز ایناسیو لولا دا سیلوا، اعلام شد، موجی از واکنش‌ها در محافل سیاسی، اقتصادی و رسانه‌ای به‌راه انداخت. در این مقاله، به تحلیل این رویداد، دلایل پشت پرده آن، اثرات آن بر بازارها، واکنش برزیل، نقش بریکس، و پیامدهای سیاسی آن در عرصه بین‌الملل می‌پردازیم.
پیش‌زمینه : ترامپ و سیاست تعرفه‌ای
دونالد ترامپ در دور نخست ریاست‌جمهوری خود (۲۰۱۷–۲۰۲۱) نیز بارها نشان داد که به سیاست‌های حمایتی و تعرفه‌محور اعتقاد دارد. او در نبرد تجاری با چین، اعمال تعرفه‌های گسترده بر فولاد، آلومینیوم و محصولات اروپایی، و خروج از توافق‌های چندجانبه مانند TPP، با شعار «اول آمریکا» رویکردی یک‌جانبه و ملی‌گرایانه در پیش گرفت.
با بازگشت ترامپ به قدرت در ژانویه ۲۰۲۵، بسیاری ناظران انتظار داشتند که وی بار دیگر به سیاست‌های تجاری سخت‌گیرانه بازگردد. اما اعلام تعرفه‌ای ۵۰ درصدی بر کل واردات از برزیل، حتی برای منتقدان سرسخت ترامپ هم غافلگیرکننده بود.
دلایل رسمی ترامپ برای اعمال تعرفه
ترامپ در نامه‌ای که روز ۸ ژوئیه ۲۰۲۵ (۱۸ تیر ۱۴۰۴) به کاخ پلانا‌لتو (دفتر ریاست‌جمهوری برزیل) فرستاد، دلایل این تصمیم را چنین برشمرد :
1. پاسخ به سیاست‌های ضدآمریکایی دولت برزیل در قالب همکاری‌های بریکس
2. دفاع از آزادی بیان و مقابله با سانسور شرکت‌های آمریکایی در برزیل
3. پشتیبانی از متحد سیاسی خود، ژایر بولسونارو، که در دادگاه عالی برزیل محاکمه می‌شود
4. حفظ امنیت ملی در بخش‌هایی مانند فلزات راهبردی از جمله مس
ترامپ در متن نامه تأکید کرد که این تعرفه «جدا از تعرفه‌های بخشی یا صنعتی» است و «بر تمامی واردات از برزیل اعمال می‌شود». در واقع، این یک سیگنال سیاسی تمام‌عیار بود.
پیام ترامپ در تروث‌سوشال
دو روز پیش از نامه رسمی، ترامپ در شبکه اجتماعی خود، Truth Social، چنین نوشت :
«هر کشوری که با سیاست‌های ضدآمریکایی بریکس همراهی کند، مشمول تعرفه‌ی اضافی ۱۰ درصدی خواهد شد. هیچ استثنایی در این سیاست وجود ندارد.»
این پیام نه‌تنها تأکید دوباره‌ای بر عزم ترامپ برای رویارویی با بریکس بود، بلکه تلویحاً برزیل را هدف اصلی این سیاست قرار داد.
بریکس ؛ دشمن جدید واشنگتن؟
ائتلاف بریکس (BRICS) که در سال‌های اخیر با پیوستن کشورهای جدیدی چون ایران، مصر، عربستان و امارات قدرت گرفته، از نگاه بسیاری از تحلیلگران آمریکایی، به تهدیدی برای هژمونی اقتصادی غرب تبدیل شده است. برزیل، به عنوان یکی از پنج بنیان‌گذار اصلی این گروه، همواره نقش محوری در آن داشته است.
در دوران ریاست‌جمهوری لولا دا سیلوا، برزیل بار دیگر فعالانه به پروژه‌هایی مانند «ارز مشترک بریکس»، حذف دلار از مبادلات تجاری، و نهادهای مستقل مالی در برابر IMF پیوست. این اقدامات از دید ترامپ، «ضدآمریکایی» تلقی می‌شود و زمینه‌ساز تصمیماتی تنبیهی مانند وضع تعرفه‌ها بوده است.
ژایر بولسونارو ؛ نقطه اشتراک ایدئولوژیک
ژایر بولسونارو، رئیس‌جمهور پیشین برزیل و از متحدان فکری و سیاسی ترامپ، پس از شکست در انتخابات ۲۰۲۲ با اتهامات متعددی از جمله تلاش برای بی‌ثبات‌سازی نهادهای دموکراتیک روبه‌رو شد. او اکنون در دادگاه عالی برزیل محاکمه می‌شود.
ترامپ در نامه‌اش این محاکمه را «ناعادلانه، مغرضانه و اقدامی برای خاموش کردن صدای اپوزیسیون» دانست و حمایت کامل خود را از بولسونارو ابراز کرد.
واکنش دولت برزیل
ریاست‌جمهوری برزیل با انتشار بیانیه‌ای تند، تصمیم آمریکا را «غیرقانونی، غیرمنصفانه و مغایر با اصول سازمان تجارت جهانی» دانست. لولا دا سیلوا در نشست خبری گفت :
«برزیل کشوری مستقل است. ما با هیچ تهدیدی سیاست خارجی و اقتصادی خود را تغییر نمی‌دهیم.»
همچنین اعلام شد که دولت در حال بررسی اعمال تعرفه‌های متقابل بر برخی کالاهای آمریکایی نظیر خودرو، ذرت، سویا و تجهیزات صنعتی است.
اثرات اقتصادی بر دو کشور
اثر بر بازار آمریکا :
افزایش قیمت کالاهای مصرفی: تعرفه ۵۰ درصدی بر واردات قهوه، گوشت گاو، آب پرتقال و سایر کالاهای اساسی از برزیل می‌تواند بهای این اقلام را در آمریکا افزایش دهد.
سردرگمی در زنجیره تأمین مس و مواد معدنی: برزیل یکی از صادرکنندگان اصلی مس به آمریکا است. این تعرفه ممکن است هزینه تولید صنایع الکترونیک و نظامی را بالا ببرد.
اثر بر اقتصاد برزیل :
کاهش صادرات به آمریکا، که پس از چین، دومین شریک تجاری برزیل است
تضعیف ارزش رئال در برابر دلار
نگرانی صادرکنندگان برزیلی، به‌ویژه بخش کشاورزی
واکنش‌های بین‌المللی :
این تصمیم ترامپ نگرانی‌هایی در میان دیگر اعضای بریکس نیز ایجاد کرد. برخی ناظران می‌گویند که هند و آفریقای جنوبی نیز ممکن است هدف تعرفه‌های مشابه شوند. چین، در بیانیه‌ای رسمی، تصمیم ترامپ را «تکرار یکجانبه‌گرایی اقتصادی و قلدرمآبانه» خواند.
در همین حال، اتحادیه اروپا نیز از احتمال افزایش تعرفه‌ها بر کالاهایش توسط ترامپ ابراز نگرانی کرده است؛ نشانه‌ای از بازگشت فضای جنگ تجاری به دوران ترامپ اول.
تحلیل سیاسی و انتخاباتی
این تصمیم را باید در بستر سیاسی داخلی آمریکا نیز بررسی کرد. ترامپ با نزدیک شدن به انتخابات میاندوره‌ای ۲۰۲۶ در حال بازسازی پایگاه حامیانش در ایالت‌های صنعتی است. اعمال تعرفه‌ها یکی از ابزارهای محبوب در میان رأی‌دهندگان طبقه کارگر است.
از سوی دیگر، حمایت از بولسونارو بخشی از استراتژی جهانی ترامپ برای بازسازی محور راست‌گرایان پوپولیست جهانی است – محوری که او، نتانیاهو، اوربان، بولسونارو و دیگران را گرد هم می‌آورد.
نتیجه‌گیری
تعرفه ۵۰ درصدی ترامپ بر واردات از برزیل، اقدامی صرفاً تجاری نیست. این تصمیم آمیخته‌ای از ملاحظات سیاسی، ژئوپلیتیکی و ایدئولوژیک است. از یک‌سو، نشانه‌ای از تشدید تنش میان آمریکا و بریکس است، و از سوی دیگر، پیامی روشن به دیگر کشورهایی است که می‌خواهند بدون تبعیت از آمریکا، سیاست خارجی و تجاری خود را دنبال کنند.
در نهایت، این تصمیم می‌تواند نقطه آغاز دور جدیدی از جنگ تجاری جهانی باشد؛ جنگی که تبعات آن نه‌تنها بازارهای جهانی، بلکه توازن قدرت در نظام بین‌الملل را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد.
