مشاهیر دنیای پیپ ایران
یکی از مشاهیر دنیای پیپ ایران محمد بهمن‌بیگی در سال ۱۲۹۹ شمسی، در ایل قشقایی در خانواده‌ی محمود‌خان کلانتر از تیره‌ی بهمن‌بیگلو، طایفه‌ی عمله‌ی قشقایی چشم به جهان گشود. چادری بین لار و فیروزآباد محل تولد او بود. سال‌های کودکی را در فاصله‌ی بین لارستان (قشلاق) و سمیرم (ییلاق) گذراند. منشی خانواده‌اش (میرزا جواد) به او سواد آموخت.
در سال ۱۳۰۹، ایل قشقایی علیه حکومت وقت طغیان می‌کند. نتیجه آن، تبعید پدر در سال ۱۳۱۰ به تهران و به دنبال آن تبعید مادر و فرزندش، محمد، در سال ۱۳۱۱ است. در مدرسه‌ی علمیه تهران مشغول به تحصیل شد. دبیرستان را در رشته‌ی ریاضی-علمی شروع کرد و در رشته‌ی ادبی به پایان رساند.
مشکلات سیاسی او را مجبور کرد دبیرستان را ابتدا در تهران شروع کند و در شیراز ادامه دهد و در آخر هم از دارالفنون تهران دیپلم بگیرد. در سال ۱۳۱۸ وارد دانشگاه تهران گردید و در سال ۱۳۲۱ در رشته حقوق فارغ‌التحصیل شد. در دوران دانشجویی مقدمه‌ای بر دیوان شعر دکتر حمیدی، استاد خویش، نوشت.
او به ایل بازگشت و بعد از مدتی آهنگ سفر به آمریکا کرد. پس از چندی، حال و هوای ایل، او را به طبیعت فارس بازگرداند. در سال ۱۳۲۴ کتاب “عرف و عادت در عشایر فارس” را منتشر کرد و شش سال بعد، نخستین مدرسه‌ی عشایری را برای بستگان خود در سایه‌ی چادر مهمانی سنتی‌شان بر پا داشت. از این کار تجربه اندوخت برای طرحی که در مرحله اول، آموزش و پرورش آن را رد کرد.
مشاهیر دنیای پیپ ایران
طرح آموزش عشایر را اما مدیر اصل چهار ترومن پسندید و سپس مشاور فرهنگی این هیأت، آن را تایید کرد. توافق شد که چادر و لوازم آموزشی با اصل چهار باشد و معلمان و حقوقشان با بهمن‌بیگی. این تلاش‌ها ، در سال ۱۳۳۱منجر به تصویب برنامه سوادآموزی عشایر توسط وزارت آموزش و پرورش شد و تا سال ۱۳۳۳ هشتاد و هفت مدرسه‌ی عشایری در استان فارس شروع به کار کرد. او در سال ۱۳۳۶ با حمایت دکتر کریم فاطمی، اولین مرکز تربیت معلم عشایری را به نام “دانشسرای عشایری شیراز” بنیان نهاد. در سال ۱۳۴۳ اولین گروه از دختران عشایری وارد این دانشسرا شدند.
در این سال‌ها بهمن‌بیگی توانست تعداد انگشت‌شماری از دانش‌آموزان با استعداد اما کم‌بضاعت عشایری را به خانه‌خود بیاورد و مخارج زندگی‌شان را در مدت تحصیل دبیرستان تامین نماید.
با تلاش و کوشش فراوان در سال ۱۳۴۶ توانست با دریافت بودجه از سازمان برنامه و بودجه و بانک کشاورزی اولین گروه ۴۰ نفری از دانش‌آموزان ایلات و طوایف مختلف را پس از برگزاری کنکور و انجام مصاحبه به شیراز بیاورد تا به صورت شبانه‌روزی سرپرستی شده و به تحصیلات بعد از ابتدایی ادامه دهند.
بهمن‌بیگی با استناد به توفیق‌ها و نمرات این دانش‌آموزان در سال اول دبیرستان، توانست در سال ۱۳۴۷ ساختمان اولین دبیرستان مستقل شبانه‌روزی عشایری را در شیراز بسازد و در سال دوم ۶۰ نفر را به این دبیرستان وارد کرده و هر سال بر تعداد آنان بیافزاید. در ۱۳۵۰، مرکز آموزش حرفه‌ای دختران (قالی‌بافی) را بنا نهاد و دو سال بعد، اولین مرکز آموزش حرفه‌ای پسران عشایر و سپس هنرستان صنعتی و موسسه‌ی تربیت مامای عشایر، فعالیت خود را آغاز کرد.
در همان سال بهمن‌بیگی نشان ویژه‌ی پیکار با بیسوادی(جایزه‌ی کروبس‌کایا) را از یونسکو دریافت کرد. در همین سال‌ها موسسه‌ی روانشناسی دانشگاه تهران، آموزگاران عشایری را برتر از همتایان روستایی و سپاه دانش دانست و در سال ۱۳۵۶، بهمن‌بیگی با کمک یونیسف و کانون پرورشی کودکان و نوجوانان، کتابخانه‌های سیار و سپس فروشگاه‌های سیار را درمیان عشایر کوچ‌رو راه‌اندازی کرد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی بازنشسته شد و پس از ده سال خانه‌نشینی و سکوت به نوشتن کتاب روی آورد. حاصل این دوره از زندگی او انتشار چهار کتاب است: بخارای من ایل من – ۱۳۶۸ ، اگر قره‌قاج نبود – ۱۳۷۴ ، به اجاقت قسم – ۱۳۷۹ و طلای شهامت – ۱۳۸۴. سرانجام «محمد بهمن‌بیگی، معلم بزرگ ایل» در یازدهم اردیبهشت ۱۳۸۹ در شیراز چشم از این جهان فرو بست.
منبع : پاسارگادتاباک – مشاهیر دنیای پیپ ایران
